مقام امام علی (بصره)۱ - موقعیتمقامی نزد شیعیان بصره به نام «خُطوه» (قدمگاه) امام علی (علیه‌السّلام)، شناخته می‌شود، در محل مسجد جامع قدیم بصره، در شهر زبیر امروزی، کنار جاده این شهر به بصره امروزی، قرار دارد. ۲ - بنای مقامبنای اولیه مقام را عتبة بن غزوان، در سال ۱۴ ه. ق، از نی درست کرد. اما پس از یک یا دو سال، دچار آتش‌سوزی شد. به همین علت، ابوموسی اشعری، دوباره آن را با خشت ساخت. سپس زیاد بن ابی‌سفیان نیز در دوره ولایت خود بر عراق از سوی معاویه، در سال ۴۵ ه. ق، آن را با گچ و آجر، بازسازی کرد. [۱]
سامرائی، ابراهیم، تاریخ مساجد البصره، ص۱۵.
با این بازسازی، مسجد جامع بصره، به یکی از مساجد بزرگ و مهم صدر اسلام تبدیل شد و تا مدت‌ها، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود.حضرت علی (علیه‌السّلام) پس از پایان جنگ جمل، به این مسجد بصره وارد شد و در آن، اقامه نماز کرد و خطبه‌ای برای مردم شهر، بیان نمود. همچنین گفته می‌شود که امام حسن (علیه‌السّلام) نیز به دستور امام علی (علیه‌السّلام)، در زمان بازگشت از جنگ جمل، در این مسجد نماز خوانده است. ۳ - موقعیت مقام در عصر حاضرامروزه مسجد جامع قدیم بصره، تقریباً از بین رفته و تنها بقایای اندکی از آن، در گوشه شمال غربی مسجد، باقی مانده است. اما در محل شبستان آن که به مقام امام علی (علیه‌السّلام)، شناخته می‌شود، مسجد بزرگی با معماری به سبک جدید و غیرمتناسب با بنای قدیمی این مسجد و معماری سنتی عراق، ایجاد شده که دارای گنبد و مناره مربع مرتفعی است. امروزه این مقام، از زیارتگاههای مهم شیعه در بصره، به شمار می‌آید و در حال حاضر شیعیان بصره هر سال در روزهای زیارت اربعین امام حسین (علیه‌السّلام)، به سمت این مسجد، پیاده‌روی می‌کنند. ۴ - پانویس
۵ - منبعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، برگرفته از مقاله «مقام امام علی (بصره)» ج۲، ص۱۷۸. رده‌های این صفحه : زیارتگاههای بصره | مقام‌های واقع در بصره | مکان‌های تاریخی بصره | مکان‌های منتسب به امام علی
|